Vorige maand bracht ik een bezoek aan de margarine fabriek van Unilever in Rotterdam. En dat was leuk en leerzaam! Sowieso vind ik het fijn om mijn kantoor af en toe in te wisselen voor een echte ervaring. Je leert zo veel van een dagje op de vloer! Er ging een hele wereld (vol margarine) voor me open. Zo maakte ik mijn eigen margarine, wat super simpel is! Binnenkort volgt een blog over zelf margarine maken. We kregen een rondleiding in de fabriek om te zien hoe het hele productieproces in zijn werk gaat. En ik mocht een voedingsdeskundige en –wetenschapper interviewen.. Want ik had nogal een lijstje vragen naar aanleiding van jullie (soms zeer) kritische vragen op mijn eerste blog over dit onderwerp! Dat vond ik super goed, dat jullie zo kritisch zijn. Er wordt immers zo veel gezegd en geschreven dat het ontzettend moeilijk is om nog te weten wat nu echt goed of fout is. En is het wel zo zwart-wit dat we kunnen zeggen wat de beste keus is en wat een slechte keus? Ik hoop dat ik je aan de hand van deze vragen en antwoorden over margarine en andere vetten weer een beetje heb geholpen om voor jezelf de juiste keuze te kunnen maken.
Ik heb al jullie vragen gebundeld en een antwoord gevormd door eigen onderzoek en de antwoorden van de voedingsdeskundige – en wetenschapper.
Jullie vragen!
Wat is het verschil tussen margarine en halvarine?
Margarine en halvarine zijn vergelijkbare producten, maar in halvarine zit minder vet. Hierdoor bevat halvarine minder calorieën dan margarine. Een gram vet bevat 9 kcal en het maakt niet uit in welk product. Vet = vet. Het gaat om de hoeveelheid vet in het product. Margarine bevat minimaal 80 procent vet. Halvarine bevat tussen de 39-41% vet. Voor alles tussen de 39-80% vet is wettelijk gezien geen naam. Terwijl veel van de producten in de winkel in deze middenmoot zitten. Hierom worden ze vaak aangeduid als ‘margarine-producten’. Een beetje verwarrend vind ik.
Word je dik van roomboter?
Roomboter bevat over het algemeen meer vet dan eenzelfde hoeveelheid margarine. Maar vet = vet, en bevat in beide gevallen dezelfde hoeveelheid calorieën per gram, namelijk 9kcal per gram vet. Als je kijkt naar een pakje/wikkel margarine, dan zit hier ongeveer net zoveel (totaal) vet in als in roomboter (ongeveer 80 gram). Als het in een kuipje zit, zit hier meestal 25-70g vet in. Meestal zijn de goudkleurige kuipjes het hoogst in vet, hierna de gele, en daarna de blauwe.
Maar om je dus een concreet antwoord te geven op de vraag of je dik wordt van roomboter? Nee, dat ligt niet aan roomboter. Het gaat om de totale hoeveel calorieën die je binnenkrijgt. En het maakt niet uit of dat uit roomboter of uit margarine komt (of uit appels of peren). Maar met een zelfde hoeveelheid roomboter (op je brood), krijg je doorgaans wel meer calorieën binnen dan met smeerbare margarine uit een kuipje.
Hoe natuurlijk is margarine?
Als ik kijk naar hoe natuurlijk margarine of boter is, is mijn eerste gedachte dat boter meer natuurlijk is. Dat is van koemelk gemaakt en bevat geen of weinig toevoegingen. Er worden deeltjes verwijderd en niets toegevoegd. Bij margarine is dat anders toch? Plantaardige oliën worden met elkaar gecombineerd tot een blend. Ik stelde deze vraag tijdens het interview aan de voedingsdeskundige.
Margarine bestaat uit een aantal natuurlijke, plantaardige oliën die met elkaar gecombineerd worden. Maar ik zie ook wat ingrediënten op de verpakking waarbij ik mijn bedenkingen heb en die minder natuurlijk klinken. Dit zijn producten als conserveermiddelen en emulgatoren.
Bij roomboter is het koemelk waarvan een aantal stoffen gescheiden worden. Dus er wordt niets toegevoegd.
Gekeken naar toevoegingen vind ik roomboter dus wel echt meer natuurlijk klinken dan margarine.
Maar, bepaalde toevoegingen kunnen de kwaliteit van een product wel ten goede komen. Natuurlijk(er) is niet altijd perse beter, aldus de voedingsdeskundige.
En gekeken naar het advies van de Gezondheidsraad* is het ondanks de minder natuurlijke perceptie van margarine, wel gezonder om voor margarine te kiezen. Maar goed, dat zegt niets over het natuurlijke van margarine.
Ik denk dat de boodschap vanuit de voedingsdeskundige en de Gezondheisraad is dat natuurlijk niet altijd beter is.
Door het zelf maken van margarine heb ik met eigen ogen kunnen zien hoe ‘natuurlijk’ margarine is. Er ging niets geks in. Enkel natuurlijke producten toen ik het zelf maakte. In de margarinekuipjes in de winkel worden ingrediënten gebruikt met gelijke eigenschappen (smaak, houdbaarheid, goede mengbaarheid van vet en water). De oliën in veel plantaardige margarineproducten zijn afkomstig uit natuurlijke bron en zo ook de smaak- en kleurstoffen. Ondanks dat margarine in een fabriek gemaakt wordt, viel het productieproces mij alles mee. Roomboter komt natuurlijk ook niet in een wikkel uit de koe.
Conclusie: die is er niet echt. Er valt voor beide producten wat te zeggen.
*Vervang producten met veel verzadigd vet, zoals boter en harde margarine, door producten met veel onverzadigd vet, zoals zachte margarine, vloeibare bak- en braadproducten en plantaardige oliën. Het vervangen van verzadigd vet door onverzadigde vet draagt bij tot een verlaging van het cholesterolgehalte in het bloed.
Lijkt margarine op plastic?
Ik hoorde jaren geleden dat margarine maar 1 molecuul van plastic zou verschillen. In de vorige blog ging ik hier uitgebreid op in: het grote margarine vs. plastic mysterie!
Wat ik ook nog wel interessant vond, was dit wat ik vond op het Voedingscentrum.nl:
Hoe het verhaal rondom margarine en plastic ontstaan is, is niet helemaal duidelijk. Het kan meerdere redenen hebben. Vroeger werden halvarine en margarine ook wel ‘kunstboter’ of ‘namaakboter’ genoemd. De link met ‘plastic’ is dan snel gelegd. Een andere aanleiding voor deze verwarring kan zijn dat halvarine, net als plastic, gemaakt wordt uit geraffineerde (gezuiverde) oliën. Overigens wordt wel een heel ander type olie gebruikt. Plastic wordt gemaakt van aardolie, margarine van plantaardige olie zoals soja-, zonnebloem- of raapolie.
Hoe zit het met vitamines in margarine en roomboter?
Er is jaren geleden landelijk afgesproken om vitamines toe te voegen aan alle margarines en halvarine (alle pakjes, kuipjes en vloeibare varianten) om het risico op een tekort aan vitamine A en D te verkleinen (net als jodium in bakkerszout). Vitamine E zit vaak al van nature in margarine, omdat het in de plantaardige oliën zit die voor de margarine gebruikt worden. Roomboter is een bron van Vitamine A (832mcg/100g), maar heeft onvoldoende vitamine D (1,2mcg/100g) of E (1,6mg/100g) om te mogen claimen ‘bevat/bron van’ vitamine D of E.
Kunnen we je onderzoek wel vertrouwen als het in samenwerking met Unilever is?
Ik kreeg veel kritische opmerkingen over de samenwerking met Unilever, waarvoor dank! Zo kan ik mijn onderzoek tenminste goed doen en al jullie vragen uitzoeken. Allereerst wil ik je (nogmaals) op het hart drukken dat ik altijd eerlijk ben in mijn blogs. Ook in de betaalde blogs. Ik ben net zo kritisch als jij. Mijn doel is om jou de juiste informatie te geven, wat de uitkomst van mijn onderzoek ook is. Het gaat om de waarheid.
Dat heb ik ook tegen Unilever gezegd en dat juichten ze mij alleen meer toe. Je zou hieruit kunnen concluderen dat ze erg zeker zijn van hun zaak. Eens kijken of dat terecht is, is wat ik dacht!
In het geval van de samenwerking met Unilever laat ik me door (onafhankelijke) bronnen adviseren en informeren. Zo haal ik mijn informatie bijvoorbeeld van de websites van het MVO.nl (de ketenorganisatie voor oliën en vetten), de Consumentenbond, de Gezondheidsraad en The World Health Organization (WHO). De Gezondheidsraad bestaat uit 170 onafhankelijke geleerden uit de medische wereld/gezondheidszorg en wetenschappers en zij kijken naar alle beschikbare publicaties over de relaties tussen bepaalde voedingsmiddelen of patronen en het effect op de gezondheid voordat zij een gezamenlijk advies uitbrengen. Het Voedingscentrum is slechts een vertaling van het advies van de Gezondheidsraad, voor de consument. Aangezien ik van jullie, de lezers van ILH heb begrepen dat jullie het Voedingscentrum niet onafhankelijk genoeg vinden, zal ik deze bron vanaf nu zoveel mogelijk buiten het onderzoek houden. Ik hoop op je vertrouwen!
Hopelijk heb ik je meer vertrouwen in mijn onderzoek kunnen geven. En je vast een antwoord op een aantal vraagstukken kunnen geven.
Is er nog iets wat je graag wilt weten? Laat het me weten! Mijn onderzoek is namelijk nog lang niet klaar!
Liefs
Daisy
Bron foto met mes: www.butterup.com
[Advertorial – dit verandert echter niets aan mijn mening of oordeel over een product of merk]
Beste Daisy, dit is maar erg magertjes. Ik zou je willen voorstellen serieus te gaan kijken naar transvetten, zoals je die in ALLE margarines tegenkomt. Want dat is de kwestie: transvetten zijn de slechte vetten….
En voor elk ander onderwerp van je voedsel onderzoeken: vergeet niet dat je dit uitzoekt.
Daarnaast de e-nummers. Als er op een pakje sprake is van e-nummers, dan is er bij de productie dus sprake van (onderzochte) toevoegingen. Maar: waarom zou je aan een product iets niet-natuurlijks moeten toevoegen (waarvan ook nog bedacht is dat het onderzocht moest worden)? Ook hier dus: grote vraagtekens.
Dat ze bij Unilever aardig zijn zegt niets. Als ze onaardig waren geweest had jij negatief geschreven. Het kan nooit goed zijn onderzoek te laten beïnvloeden door leveranciers; dat tornt aan onafhankelijkheid.
Kreeg je hier geld voor, of een jaarvoorraad margarine? Als je je er maar goed – en eerlijk – bij voelt.
Hoi hoi!
Ik voel me hier zeker goed en eerlijk bij! Laatst heb ik ook wat vraagtekens van lezers gehad bij deze samenwerking en toen heb ik deze reactie gepost op Facebook. Ik wil dit hier graag nog eens plaatsen, zodat jullie het ook kunnen lezen!
Lieve allemaal,
Dank je wel voor alle reacties! De een was wat genuanceerder dan de andere. Maar ik ben blij met jullie ‘passie’ voor voeding! Ik voel me daarom geroepen om te reageren. Want het gaat me toch aan het hart dat jullie twijfelen aan mijn betrouwbaarheid en geloofwaardigheid. Mijn doel van deze samenwerking is om ‘de waarheid’ boven tafel te krijgen. Hoe zit het met margarine? Hoe zit het met roomboter? Ik weet het niet. Dus ik duik er in. Unilever heeft me een tijdje terug benadert om hierin te duiken (en het is inderdaad een betaalde samenwerking, daarom staat er ook ‘advertorial’ onder aan de blog. Daar ben ik altijd eerlijk over). Zo is dat balletje gaan rollen en mijn interesse voor het onderwerp margarine/boter gewekt. Het klopt dat Unilever margarine verkoopt. Als hun product echt zo slecht is als ik dacht/denk (ik heb nog geen mening geveld) en zoals jullie nu denken, zouden ze vast niet willen dat ik en een paar andere bloggers erin duiken en hierover gaan schrijven. Want, ik heb heel duidelijk aangegeven bij aanvang van de samenwerking dat ik kritisch en eerlijk ga zijn. Ik ga niks achterhouden of liegen om margarine in een beter daglicht te zetten als het dat niet verdient. Ik schrijf enkel de waarheid, gebaseerd op betrouwbare bronnen. En dat vonden ze goed, wat me in eerste instantie verbaasde. Want wat als mijn bevindingen ‘negatief’ zijn, dan staat dat ook online…. en wil je dat als producent? Dat zij zo overtuigd zijn, maakte mij alleen maar meer getriggerd om hierin te duiken. Want ik ben ook ‘van de roomboter’. Margarine gebruik ik zelden. Maar waarop deze keus voor boter gebaseerd is, weet ik eigenlijk niet. Dat heb ik toentertijd maar klakkeloos overgenomen toen ik dat eens hoorde, zonder me in bronnen te verdiepen. Dat ga ik nu dus anders doen. Ik ga nu WEL bronnen raadplegen. En natuurlijk zijn dat onafhankelijke bronnen zoals het MVO.nl, de Gezondheidsraad en de Consumentenbond. Het Voedingscentrum zal ik buiten beschouwing houden, omdat jullie duidelijk aangeven dat jullie deze partij niet vertrouwen. Ik ga ervan uit dat er voldoende andere bronnen zijn om deze zoektocht voor te zetten. Dus… heb een beetje vertrouwen in me. Haak aub niet gelijk af als je ‘Unilever’ leest. Als je de rest van het artikel leest, zie je dat er niks geks in staat en het geen promo praatje voor margarine is. Het zijn gewoon wat feitjes over een product en wat scheikundige uitleg over plastic en margarine. Ik hoop dat ik aan het eind van deze serie informatieve blogs over margarine en boter in elk geval voor mezelf een duidelijk(er) beeld heb. En dat jullie er ook wat aan hebben en op basis daarvan een keus kunnen maken. En als je van allebei een beetje doet, is dat ook prima. Liefs Daisy
Ik schrik echt ervan dat een bekende blogger als jij margarine aanprijst en jezelf verloochent. Je hebt veel invloed in gezond Nederland en door je te laten stalen door Unilever ben je niet meer betrouwbaar… echt heel triest. (Zie onderstaand artikel: De afgelopen week kwam aan het licht dat Unilever tegenwoordig bloggers betaalt om margarine de hemel in te prijzen. De verkoopcijfers van margarine dalen al enige jaren, nu consumenten zich bewust worden dat het een nepboter is met geraffineerde en synthetische ingrediënten. In de strijd dit verlies op te vangen ontvangen sommige bloggers nu geld om het tij te doen keren.
Bloggen is een tijdrovende bezigheid. Er gaan soms dagen zitten in het researchen voor één artikel. Ondertussen stromen de mailtjes met vragen binnen. Ook op social media komen er vele vragen binnen. Eigenlijk kan een blogger er geen baan naast hebben, want bloggen is meer dan een fulltimebaan op zich. Toch moet de schoorsteen roken, want iedereen krijgt aan het einde van de maand de nodige rekeningen op de deurmat. Dat sommige bloggers wel erg creatief worden blijkt wel uit het volgende. Blogger Jelmer de Boer raadt nu opeens Coca Cola Zero met aspartaam aan. De Hippe Vegetariër noemt ontbijten met plantaardige margarine van Unilever ontbijten zoals een koning. De blog I Love Health maakt er geen geheim van geld te ontvangen voor de blogs, zoals deze over margarine.
Het bedrijf dat vele bloggers voor het Unileverkarretje weet te spannen is AdFactor. Ik heb daar zelf ook eens aan tafel gezeten om de mogelijkheden te bespreken. De voorwaarden die gesteld werden waren voor mij absoluut onacceptabel. Daarom zijn we blij met een eigen webshop en kunnen we echt volledig onafhankelijk blijven.
In de blog van I Love Health wordt beweerd dat margarine louter bestaat uit zonnebloemolie, koolzaadolie en lijnzaadolie. Het klinkt zo gezond, al die plantaardige ingrediënten op een rij. Verzwegen wordt dat deze oliën helemaal zijn platgeraffineerd:
Sportief is dat ze inderdaad toegeven dat margarine één molecuul van plastic verwijderd is. Eigenlijk is het geen molecuul, maar een element. Nu kan een verschil van één element een verschil zijn van dag en nacht, dus dat zegt niks over de gezondheidswaarde.
Al eerder noemden we dat consumenten bedrogen worden met de Kokosolie Becel, omdat deze in werkelijkheid slechts 5% kokosolie bevat. Dit soort margarines bevat ook mono- en diglyceriden van vetzuren. Dit is eigenlijk E471 en krijgt in het zwarte e-nummerboekje de kleurcode rood, dat absoluut vermijden betekent. Ook zit er citroenzuur in, waarvan ik me afvraag hoe natuurlijk dit is. Citroenzuur komt meestal niet uit fruit, maar wordt gemaakt via een chemisch proces met een genetisch gemanipuleerde schimmel. Daarbij zijn volgens de laatste inzichten de geraffineerde omega 6-vetzuren zoals die in margarine voorkomen minder gezond dan de onbewerkte zoals ze in de natuur te vinden zijn.
Kennelijk gelooft Unilever zelf ook niet meer in hun producten, want volgens de laatste geruchten staat hun margarinedivisie te koop. Jarenlang heeft er in margarines bijzonder veel transvet gezeten. Hiervan is bewezen dat ze cardiovasculaire ziektes in de hand werken. Wie weet wat er nu nog meer in zit wat ongezond is en waar we later pas achter komen. Waarschijnlijk is het mogelijk kankerverwekkende 3-MCPD de volgende boeman. Ik houd het daarom vooralsnog op roomboter, kokosolie en onbewerkte olijfolie. Ik geloof meer in de natuur dan in een chemicus.
Gezonde week,
Juglen Zwaan
aHealthylife.nl)
Ik wil je wijzen op het volgende artikel: https://www.salusi.nl/boter-of-margarine-beter-voor-afvallen/
Ik ben benieuwd naar je mening over margarine ná het lezen hiervan.
gr. Edwin
Goed artikel! Naar aanleiding van het laatste plaatje ben ik nog steeds benieuwd naar de hype rondom kokosolie. Het plaatje laat toch (opnieuw) zien kokosolie/vet de meeste onverzadigde vetten. Waarom zien we dit dan als gezond (alternatief)?
Groetjes, Mariëtte
Dat viel mij ook gelijk op! En idd heel benieuwd waarom kokosolie zo gezond zou zijn.
Dat is inderdaad een goede vraag! Dat is iets wat ik met dit onderzoek rondom vetten (margarine, boter, kokosolie, olijfolie) wil onderzoeken. Ik zal er in een volgende blog verder induiken!
Hallo Mariëtte, verzadigde vetten zijn in de laatste onderzoeken van voedingsdeskundige en universiteiten niet meer in verband gebracht met verhoogde cholesterol of hart en vaatziekten.(hier wordt overigens nog veel over gediscussieerd)nu is het zo dat kokosolie verzadigde vetten bevat maar het bestaat bijna geheel uit middellange vetzuurketens net zoals roomboter. Deze middellange vetzuurketens of in Engels (MCT’s) zijn door onze darmen erg makkelijk af te breken en het kost ons lichaam dan ook weinig energie om deze vetten te gebruiken om bijvoorbeeld vitamines op te nemen zoals de in vet oplosbare vitamines ADEK. Daarnaast is kokosolie een super goed product om mee te koken. Kokosolie is 1 van de meest stabiele oliën, plantaardige olien bevatten vaak omega 3/6/9 en deze kunnen slecht tegen verhitting (oxidatie) wat weer een vrije radicalen reactie geeft. Vrije radicalen veroorzaken veroudering en ontstekingen in het lichaam en beschadigen weefsels. Je wilt dus koken met een stabiele olie zoals kokosolie of roomboter. Olijfolie is een prachtige olie vol gezonde vetten maar gebruik deze liever in een salade of als je niet te lang moet bakken! Hopelijk heb je iets aan deze informatie 🙂
Liefs Shirley