Wat zijn calorieën eigenlijk en wat doen ze precies?

Wil je gezonder gaan leven, fitter worden, afvallen of juist aankomen? Dan is het slim om te weten hoeveel energie je lichaam nodig heeft, ofwel om hoeveel calorieën vraagt jouw lichaam? Maar wat zijn dat nu precies, calorieën? We leggen het je uit in deze blog. 

Wat zijn calorieën?

Een calorie is een maat voor de hoeveelheid energie in eten. De hoeveelheid energie wordt berekend in kilocalorieën (afkorting kcal). Een kcal is dus 1000 calorieën. Het is vergelijkbaar met de verhoudingen tussen 1000 gram en 1 kilogram, of 1000 centimeter en 1 kilometer. Maar vaak worden de termen calorie en kilocalorie door elkaar gebruikt. Zeggen we calorie, dan bedoelen we eigenlijk in de meeste gevallen een kilo calorie. Neem bijvoorbeeld een cracker. Op de verpakking staat: per cracker 55 kcal. Dat zijn in principe 55000 calorieën. Maar omdat dat wat veel nullen zijn, en kilo calorie meer moeite kost om uit te spreken dan gewoon calorie, gebruiken we het door elkaar. Op de achterkant van voedingsmiddelen wordt altijd aangegeven hoeveel calorieën er in zitten.  Vaak vermeld in het aantal kcal per 100 gram. Ook wanneer we het over een persoonlijke energiebehoefte hebben, dus hoeveel energie iemand op een dag nodig heeft, hebben we het over kcal. Zo kan het zijn dat een jonge, sportieve vrouw, 2200 kcal per dag nodig heeft om op gewicht te blijven.

Waarvoor dienen calorieën precies?

Je lichaam gebruikt de energie van de calorieën op twee manieren: voor je primaire lichamelijke processen en voor je fysieke activiteiten. Ook op de momenten wanneer je niet beweegt of slaapt, heeft je lichaam energie nodig om bijvoorbeeld te kunnen ademen, de spijsvertering op gang te houden, het hart te laten kloppen en andere lichaamsfuncties uit te voeren. Voor deze processen verbruikt je lichaam gemiddeld zo’n 1200 calorieën per dag. De rest van je energieverbruik komt uit dagelijkse activiteiten zoals fietsen, lopen en natuurlijk sporten. Kortom, bij alles wat je doet, verbrand je calorieën.

Hoeveel calorieën heb je nodig per dag?

De hoeveelheid energie die het lichaam nodig heeft voor deze processen verschilt per persoon en is van meerdere factoren afhankelijk. Denk aan geslacht, de lengte, leeftijd en spiermassa. Volgens algemene richtlijnen heeft een volwassen man rond de 2.500 kilocalorieën per dag nodig. Een volwassen vrouw heeft er ongeveer 2.000 per dag nodig. Maar nogmaals, dit is heel persoonlijk. Sport je bijvoorbeeld regelmatig, dan heb je meer energie nodig dan wanneer je de hele dag op de bank ligt.

Goede vs slechte calorieën

Laten we voorop stellen dat een calorie een calorie is. Net als dat 2 meter, even lang is als 200 centimeter. Of die calorieën nu uit vet, koolhydraten of eiwitten komen, van een te veel kom je aan. Maar we kunnen wel zeggen dat bepaalde calorieën meer gezonde en nuttige eigenschappen met zich mee brengen dan anderen. Denk aan groente, fruit, noten, olijfolie, peulvruchten, vis, kip, havermout, bonen en volkoren producten, die niet enkel calorieën bevatten maar bijvoorbeeld ook vezels, vitaminen, goede vetzuren etc. Je zou kunnen zeggen dat dit nuttige calorieën zijn. Minder zinvolle calorieën (ookwel ‘lege’ calorieën genoemd) vind je vooral in bewerkte en suikerrijke voedingsmiddelen, zoals patat, wit brood, snacks, frisdrank en fast food. Deze calorieën brengen geen tot weinig nuttige voedingsstoffen mee, en doen dus nauwelijks iets voor je gezondheid/fitheid. Maar let dus op: van te veel goede calorieën kom je ook aan.

Macro’s en hun calorieën

Hieronder even een indicatie. Elke macronutriënt heeft haar eigen hoeveelheid calorieën per gram:

• Eiwitten 4 kcal / gram
• Koolhydraten  4 kcal / gram
• Vetten  9 kcal / gram
• Alcohol  7 kcal / gram

Negatieve of positieve energiebalans

De hoeveelheid energie die je dagelijks nodig hebt is, zoals ik net al schreef, afhankelijk van verschillende factoren. Sommige mensen hebben meer energie nodig en sommige mensen kunnen met minder genoegen nemen. Wil je afvallen of aankomen, dan is het een kwestie van de juiste hoeveelheid calorieën op een dag binnenkrijgen. Wil je afvallen, dan zal je een negatieve energiebalans moeten creëren door meer energie te verbranden dan dat je binnenkrijgt. Dat kun je doen door meer te bewegen en door minder te eten. Wil je aankomen, zorg er dan voor dat je lichaam meer calorieën binnenkrijgt dan dat het verbrand. Kies ook dan wel voor de ‘goede’ calorieën! In deze blog lees je alles over gezond aankomen.

Hoe bereken ik mijn caloriebehoefte?

In deze blog lees je hoe je een voedingsschema maakt en hoe je je caloriebehoefte per dag berekend.

Bron: NL Bewust Gezond, Gezondheidsnet, Voedingscentrum.

Liefs Mirte

BewarenBewarenBewarenBewaren