Onzekerheid: Wat is dat eigenlijk en waarom zijn we onzeker?

Health, Mind  /   - 

Onzekerheid: een onderwerp dat vandaag de dag misschien wel meer speelt dan ooit, vooral onder jonge vrouwen. Met de komst van social media, vergelijken we ons (denk ik) meer dan ooit. Maar onzekerheid is natuurlijk niets nieuws, zo zei mijn moeder laatst toen we het over dit onderwerp hadden. Ook zij was vroeger onzeker. En toen was er nog helemaal geen internet, laat staan social media. Dit zette mij aan het denken. Wat is onzekerheid nu precies en waarom heb ik het idee dat het juist nu een hot item is. Ik heb geen idee, maar ik wil er graag meer over weten. Ik besloot daarom om mind coach Noeska Pak (32) over dit onderwerp te interviewen. Haar missie is om mensen in verbinding te brengen met zichzelf. Uit eigen ervaring weet ze hoe belangrijk dat is. Want ook zij struggelde enorm met onzekerheden en het gevoel nooit goed genoeg te zijn. Op haar website is haar interessante en boeiende (levens)verhaal te lezen.

Omdat het een onderwerp is waar je een boek(en) over kunt schrijven en Noeska ook een heleboel over weet te vertellen, heb ik besloten om het interview op te delen in twee stukken. Vandaag het eerste deel, waarin ze uitlegt wat onzekerheid precies is en hoe het werkt in ons brein. Lees je mee?

Interview met mind coach Noeska over onzekerheid

Wat is onzekerheid en wat gebeurt er in ons brein?
,,Onzekerheid is een fenomeen, dat een verlengstuk is van angst. Net zo goed als jaloezie en kwetsbaarheid verlengstukken zijn van angst. Het is een bepaald gevoel waar we de betekenis ‘onzekerheid’ aan hebben gegeven, maar eigenlijk is het niks meer of minder dan het gevoel van angst. Net zo goed als jaloezie….We voelen ons onzeker omdat we bang zijn. Bang om bijvoorbeeld te falen, niet te worden gezien, afgewezen te worden, dingen fout te doen, enzovoorts.

Een voorbeeld: Je loopt over straat en totdat je aan iets denkt is er nog niks aan de hand. Pas wanneer je aan de ruzie van gisteravond met je partner denkt, komt er een gevoel naar boven: jouw emotionele systeem reageert op de gedachten over de ruzie. Je voelt onzekerheid op komen. Dit gevoel van onzekerheid is angst. Angst voor het verliezen van je partner. Angst voor de afwijzing. Angst voor het verliezen van de verbinding. Angst voor een onprettig gevoel. Angst voor pijn.

Maar hoe ontstaat die angst?
,,Angst is een gevoel en elk gevoel wordt veroorzaakt door je gedachten. Angst ontstaat dus doordat we onze gedachten geloven. Anders gezegd: we identificeren onszelf met onze gedachten. We denken dat we onze gedachten zijn. “Maar wat ik denk dat ben ik toch?” … Dat is dus niet zo. En wanneer je hiervan bewust wordt kan je dus beslissen of je een gedachten wilt geloven en volgen of niet.

Ok, ingewikkeld denk je misschien. Het vraagt ook letterlijk een andere manier van denken, but, give it a try! 

Lijden (in welke vorm dan ook) komt voort uit het geloven in gedachten, we maken de gedachte ‘mijn’. Dit lijden is onnodig, want wanneer we een gedachte eens grondig observeren, zie je dat een gedachte nooit gaat over de reële werkelijkheid. Het gaat altijd over iets wat je in het verleden hebt ervaren – me overgeven aan de liefde doet pijn – of iets waar je bang voor bent in de toekomst – straks gaat ie bij me weg. Het gaat dus nooit over het Nu. Door het geloven van de gedachten kan je niet meer helder zien wat er daadwerkelijk is. Je verliest de verbinding met jezelf, omdat je schiet in angst, onzekerheid.

Onzekerheid ontstaat dus doordat je bepaalde gedachten die jij hebt gelooft. Belemmerende gedachten staan altijd haaks op de realiteit. En vechten met de realiteit is wat pijn doet. Het ervaren van onzekerheid is emotioneel lijden. Het is een gevoel dat een gevolg is van gedachten die je gelooft. Het klinkt wellicht nog wat gek, maar je denken komt dus eerst. Dan pas je gevoel.”

We geloven dus eigenlijk onze gedachten, maar hoe werkt dat? En kunnen we door dit te begrijpen minder onzekerheid ervaren?
,, Ja, je kan absoluut minder onzekerheid ervaren wanneer je vaker vraagtekens zet bij je eigen gedachten. Geloof niet alles wat je denkt! Het geloven van je eigen gedachten kan bijvoorbeeld door een ervaring uit het verleden komen die slecht heeft uitgepakt (wat overigens ook weer een gedachte is). Wat er gebeurt is dat jouw emotionele systeem direct reageert wanneer je waarde toekent aan de gedachte. Ik ga een voorbeeld noemen om dit goed uit te leggen.

— Je wordt wakker in de morgen, je denken is nog niet actief. Je ervaart niks anders dan ‘wakker worden’. Pas op het moment dat jouw denken activeert en een gedachte opkomt in je bewustzijn begint er een gevoel op te komen. De gedachte “ik moet werken” wordt gevolgd door een gevoel van blijheid of stress. Dat ligt eraan welke waarde de gedachte “ik moet werken” van jou krijgt. Deze waarde geef je altijd na ervaringen uit het verleden. Op deze manier leef je dus met waardes uit het verleden in het Nu. Dat doet altijd pijn. 

NOTE: Probeer je te bedenken dat gedachten waar je geen waarde aan toekent geen emoties opleveren, bijvoorbeeld: daar staat een lantaarnpaal. Het betekent niks voor je, dus reageert het emotionele systeem niet.”

En hoe zit dat met onzekerheid over je lichaam?
,,Voordat het gevoel van onzekerheid aanwezig was zijn er gedachten geweest over het lichaam. Gedachten die je ‘mijn’ hebt gemaakt en waarin je het lichaam ‘mijn’ maakt (dit noem je identificatie), gedachten die je waarde hebt toegekend.

Bijvoorbeeld: “Ik ben niet slank genoeg.”  In deze gedachten ben je één met het lichaam, jij bent het lichaam. Je identificeert jezelf met het lichaam. Het gevoel van onzekerheid komt op wanneer je deze gedachten gelooft en je waarde hebt toegevoegd aan slank zijn. Bijvoorbeeld dat slank zijn belangrijk is, dat dit je beter maakt of gelukkiger. Maar hoe zou jij je voelen wanneer je deze gedachten niet meer kan geloven, wie zou je zijn zonder deze gedachten? 

Een ander voorbeeld: “Als ik slank ben, dan kan ik echt gelukkig zijn”, een gedachten die jij gelooft. Een overtuiging. Bij het zien van een lichaam in de spiegel, dat jij bestempelt als ‘niet slank’, krijg je direct een onzeker gevoel. Je gelooft namelijk dat je alleen gelukkig kan zijn als je slank bent. En wat je ziet in de spiegel krijgt van jou de waarde: niet slank. Dus reageert jouw emotionele systeem: je ervaart een ongelukkig gevoel. Wanneer jij je ook nog eens identificeert met het ongelukkige gevoel ervaar je dat je het ook echt bént: ongelukkig.”

Is onzekerheid vandaag de dag heftiger?
,,Nee. Hoe het emotionele systeem reageert is niet anders dan bijvoorbeeld 40 jaar geleden. Echter denk ik wel dat we meer in ons hoofd leven dan toen. Er lijkt een grotere kans te zijn op identificatie met de gedachten. En er lijkt meer ‘druk’ te zijn over het ideaalbeeld, wat ervoor zorgt dat we onze identiteit ontlenen aan hoe we eruit zien. Ik denk wel dat dit meer gebeurt dan 40 jaar geleden. Hoewel er toen ook al een ideaalbeeld was, alleen meer gericht op huisje, boompje, beestje. En ook toen vond er identificatie plaats met zaken buiten onszelf. Dat merken we zelf wel aan hoe onze ouders een ‘succesvol’ leven zien, dat erg afhangt van de baan die we hebben en het huis dat we kopen. Nu is een succes leven vooral doen wat je leuk vindt, daar je geld mee verdienen, er gezond(slank) uitzien en de wereld rondreizen. We zijn in feite niet heel anders gaan denken. Alleen onze waarden zijn veranderd. 

Wat – denk ik – wel een essentieel verschil is, is dat we steeds minder goed ons minder prettig kunnen voelen. Ik heb het idee dat er vroeger meer acceptatie was dat het soms even kut is. Nu lijkt dat er niet te mogen zijn. Alles moet bijzonder en speciaal zijn.”

In de volgende blog vertelt Noeska hoe we het beste kunnen omgaan met onzekerheid. Wij zijn benieuwd…

Liefs Noeska & Mirte

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *